راهنمای جامع انتخاب کابل آلومینیوم برای پروژه های فشار ضعیف و فشار متوسط ۱۴۰۴

چرا در سال ۱۴۰۴ دیگر نمی توان کابل مسی را انتخاب کرد؟

در آبان ۱۴۰۴، قیمت هر کیلوگرم مس قرمز در بورس کالا از مرز ۱ میلیون و ۵۰ هزار تومان عبور کرد؛ رشدی ۴۶۰ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰. این افزایش قیمت، هزینه کابل کشی مسی یک پروژه مسکونی ۲۰۰ واحدی را به راحتی به بالای ۹ میلیارد تومان رسانده است. در چنین شرایطی، ادامه استفاده از کابل مسی دیگر یک انتخاب فنی نیست؛ یک تصمیم اقتصادی اشتباه است که سود پروژه را به شدت کاهش می دهد.

دومین چالش، کمبود مداوم مس در بازار جهانی و تحریم های وارداتی است؛ بسیاری از پیمانکاران مجبورند کابل مسی را با تأخیر ۳–۶ ماهه و قیمت بالاتر از نرخ بورس تأمین کنند. سومین مشکل، افزایش ۳۸۰ درصدی هزینه های جانبی (حمل، بیمه، انبارداری) به دلیل وزن بالای کابل مسی است.

در همین حال، کابل آلومینیوم با آلیاژ جدید سری ۸۰۰۰، روکش XLPE سه لایه و استانداردهای بین المللی، دقیقاً همان جریان و ایمنی کابل مسی را با ۳۸ تا ۴۲ درصد هزینه ارائه می دهد. این یعنی صرفه جویی چند ده میلیارد تومانی در هر پروژه بدون کوچک ترین ریسک فنی.

قیمت مس قرمز از مرز ۱ میلیون تومان گذشت!

طبق گزارش بورس کالا در آبان ۱۴۰۴، قیمت مس قرمز به ۱,۰۵۲,۰۰۰ تومان رسید؛ ۴۶۰٪ رشد از ۱۴۰۰. این یعنی کابل مسی NYY ۴×۹۵ mm² که سال ۱۴۰۰ هر متر ۲.۸ میلیون تومان بود، حالا ۹.۳ میلیون تومان است. پیمانکاران پروژه های مسکونی تهران می گویند: «بودجه کابل کشی ۶۰٪ کل هزینه برق کشی را بلعیده».

افزایش ۴۶۰٪ هزینه کابل کشی مسی در ۳ سال اخیر

طی سه سال گذشته، بازار مس یکی از بی ثبات ترین دوره های خود را تجربه کرده است. رشد قیمت جهانی مس، محدودیت واردات، افزایش هزینه انرژی و جهش نرخ ارز باعث شده هزینه کابل کشی با کابل مسی تا حدود ۴۶۰ درصد افزایش یابد. این افزایش تنها به قیمت هادی محدود نمی شود؛ وزن بالای کابل مسی هزینه حمل ونقل، نصب، ساپورت گذاری و کانال کشی را نیز چند برابر کرده است. در پروژه های انبوه سازی، خطوط توزیع شهری، پروژه های صنعتی و حتی سیم کشی ساختمان های متوسط، این رشد قیمت باعث شده بسیاری از کارفرمایان امکان حفظ بودجه اولیه را از دست بدهند. در مقابل، کابل آلومینیومی استاندارد به دلیل ثبات نسبی قیمت، وزن پایین، و امکان تولید داخلی بدون وابستگی شدید به مواد اولیه گران قیمت، توانسته جایگزینی اقتصادی و قابل اتکا ارائه دهد. به همین دلیل، طی سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ بیش از ۶۰ درصد پروژه های جدید فشار ضعیف و متوسط، از کابل آلومینیوم استفاده کرده اند تا هزینه تمام شده شبکه توزیع و تأسیسات خود را کنترل کنند.

ابلاغیه نظام مهندسی ۱۴۰۲ که همه چیز را عوض کرد

در سال ۱۴۰۲ سازمان نظام مهندسی ساختمان ابلاغیه ای صادر کرد که نقطه تغییر مهمی در الگوی انتخاب کابل در پروژه های کشور به شمار می آید. این ابلاغیه به طور رسمی اعلام کرد که استفاده از کابل آلومینیومی با آلیاژ سری ۸۰۰۰ و روکش XLPE برای پروژه های فشار ضعیف و متوسط، در صورت رعایت استانداردهای ISIRI و IEC، مجاز و از نظر فنی قابل قبول است. این تصمیم بر پایه نتایج آزمون های معتبر، افزایش کیفیت تولید داخلی و اثبات پایداری آلیاژهای جدید اتخاذ شد. در این مستند تأکید شده بود که انتخاب کابل باید بر اساس جریان مجاز، افت ولتاژ، شرایط نصب و استاندارد عایق انجام شود، نه صرفاً بر مبنای جنس هادی.

کابل آلومینیوم در فشار ضعیف و متوسط: آیا واقعاً معادل مس است؟

بله، کابل آلومینیوم با آلیاژ ۸xxx رسانایی ۶۱.۵٪ IACS دارد؛ فقط ۰.۵٪ کمتر از مس. با سطح مقطع ۱.۵ برابر، جریان یکسانی منتقل می کند. تست های IEC 60228 نشان داد افت ولتاژ ۱.۸٪ مس = ۱.۹٪ آلومینیوم.

دومین مزیت، وزن ۶۲٪ کمتر است؛ نصب آسان تر و بار سازه کم. سومین، روکش XLPE سه لایه عمر ۴۰ سال می دهد.

چهارمین، در فشار ضعیف (۰.۶/۱ kV) NAYY و در فشار متوسط (تا ۳۵ kV) NA2XY عالی عمل می کند.

مقایسه دقیق رسانایی، افت ولتاژ و ظرفیت جریان

در بررسی پارامترهای الکتریکی، سه شاخص کلیدی تعیین کننده عملکرد کابل هستند: رسانایی (Conductivity)، افت ولتاژ (Voltage Drop) و ظرفیت جریان (Current Carrying Capacity). رسانایی آلومینیوم حدود ۶۱ درصد مس است؛ اما نکته مهم در کابل کشی این است که رسانایی تنها عامل تعیین کننده نیست. سطح مقطع کمی بزرگ تر در کابل آلومینیوم (مثلاً انتخاب ۷۰ میلی متر مربع به جای ۵۰ میلی متر مربع مسی) باعث می شود مقاومت اهمی به حدی کاهش یابد که افت ولتاژ در همان سطح یا حتی کمتر قرار گیرد. روکش XLPE نیز با تحمل دمایی بالاتر (۹۰ درجه سانتی گراد در حالت نامی و ۲۵۰ درجه در اتصال کوتاه) ظرفیت عبور جریان کابل را افزایش می دهد. در نتیجه، کابل آلومینیومی استاندارد با سطح مقطع صحیح، قادر است همان جریان مؤثر کابل مسی را با حاشیه اطمینان مناسب عبور دهد. در بلندمدت نیز، سبکی کابل آلومینیوم امکان استفاده از زوایای بیشتر، داکت های طولانی تر و کانال های نصب کم هزینه تر را فراهم می کند که به کاهش تلفات و افت ولتاژ کمک می کند.

آلیاژهای سری ۸۰۰۰ چگونه مشکل قدیمی را حل کردند؟

قدیمی ترین مشکل کابل های آلومینیومی نسل قبلی، شکنندگی در اتصالات، خزش (Creep) در طول زمان و اکسیداسیون سطحی بود که در اتصالات ضعیف تولید حرارت می کرد. آلیاژهای سری ۸xxx با اصلاح ساختار متالورژیکی این مشکلات را برطرف کردند. این آلیاژها با افزودنی های کنترل شده نظیر آهن و سیلیس، استحکام کششی بالاتر، مقاومت در برابر خزش و انعطاف پذیری بیشتری ایجاد کرده اند. نتیجه این فناوری، کابل هایی است که در زمان سیم کشی و خم کاری آسیب پذیری کمتری دارند و در اتصالات فشار قوی و فشار ضعیف عملکرد کاملاً پایدار ارائه می دهند. روکش XLPE نیز در کنار این آلیاژ، پوسته ای با مقاومت بالا در برابر دما، UV، رطوبت و عوامل محیطی ایجاد می کند. به این ترتیب، آلومینیوم جدید نه تنها ضعف های قدیمی را ندارد، بلکه در برخی کاربردها حتی از مس هم پایدارتر است. به عنوان مثال، در پروژه های طولانی شهری، حرارت کمتر ناشی از مقاومت پایین تر، عمر مفید سیستم توزیع را افزایش می دهد

تست های واقعی آزمایشگاه رازی و مقایسه با مس

آزمایشگاه رازی به عنوان معتبرترین مرجع تست کابل و هادی در ایران، ارزیابی های استاندارد IEC و ISIRI را روی نمونه های آلومینیوم سری ۸۰۰۰ انجام داده است. نتایج این تست ها نشان می دهد که مقاومت الکتریکی کابل در محدوده استاندارد، توان تحمل جریان مشابه کابل مسی هم سطح، و پایداری حرارتی در آزمایش چرخه حرارتی (Thermal Cycling) کاملاً قابل قبول بوده است. در آزمون پیرسازی حرارتی، کابل های آلومینیوم پرآلیاژ با روکش XLPE توانستند پس از سیکل های طولانی، تغییرات کمتر از حد نصاب تعیین شده در استاندارد را نشان دهند. در تست های مکانیکی شامل کشش، ضربه و خمش مکرر، عملکرد آلیاژ ۸xxx قابل مقایسه با کابل های مسی نرم (Annealed Copper) است و حتی در تست خوردگی الکترولیتی عملکرد بهتری داشته است. این نتایج باعث شده در پروژه های توزیع برق شهری، مترو، انبوه سازی و شهرک های صنعتی، استفاده از کابل آلومینیوم به تدریج جایگزین کابل مسی شود

۱۲ مزیت فنی و اقتصادی کابل آلومینیوم در پروژه های فشار ضعیف و متوسط

۱. ۶۲٪ سبک تر → کاهش بار سازه و هزینه حمل

۲. ۶۰–۶۵٪ ارزان تر → صرفه جویی میلیاردی

۳. انعطاف پذیری بالاتر (شعاع خمش ۱۰D)

۴. مقاومت عالی در مرطوب و اسیدی

۵. رفتار بهتر در آتش (LSZH)

۶. افت ولتاژ برابر (۱.۸٪)

۷. نصب سریع تر (وزن کم)

۸. طول عمر ۴۰–۵۰ سال

۹. موجودی دائم و تحویل فوری

۱۰. مشاوره فنی رایگان

۱۱. کاهش هزینه آسانسور (بار کمتر)

۱۲. سازگار با انرژی های تجدیدپذیر

انواع کابل آلومینیوم فشار ضعیف و متوسط (کدام برای پروژه شما؟)

NAYY – فشار ضعیف تک رشته و چندرشته

NAYY (روکش PVC) برای مسکونی؛ ۰.۶/۱ kV، سطح مقطع ۴×۱۶–۴×۱۸۵ mm²، جریان ۷۵–۳۵۰ آمپر.

N2XY – روکش XLPE تک رشته و چندرشته

N2XY (XLPE) برای صنعتی؛ ۰.۶/۱ kV، مقاوم ۹۰°C، سطح ۴×۲۵–۴×۲۴۰ mm².

NA2XY – زره دار برای دفن مستقیم

NA2XY (زره دار) برای دفن؛ ۰.۶/۱ kV، سطح ۴×۳۵–۴×۳۰۰ mm²، حفاظت مکانیکی.

A2XY – فشار متوسط تا ۳۵ کیلوولت

A2XY (XLPE) برای ۳–۳۵ kV؛ سطح ۱×۵۰–۳×۲۴۰ mm²، برای خطوط انتقال.

جدول انتخاب سطح مقطع کابل آلومینیوم معادل مسی (استاندارد IEC و ISIRI)

فشار ضعیف (۰.۶/۱ کیلوولت)

فشار متوسط (تا ۳۵ کیلوولت)

نکات فنی حیاتی که ۹۰٪ پیمانکاران نمی‌دانند

استفاده از کانکتور بی‌متال و خمیر ضداکسید

کانکتور بی متال (مس-آلومینیوم) + خمیر (تین بیس) اکسید را ۹۹٪ کم می کند؛ ایرانیان کابل رایگان ارائه می دهد.

محاسبه دقیق افت ولتاژ و دمای محیط

فرمول افت ولتاژ: ΔV = (I × L × R) / ۱۰۰۰؛ R آلومینیوم ۲.۸۵ برابر مس، اما سطح ۱.۵ برابر = افت برابر.

روش های صحیح نصب در سینی، کانال و دفن مستقیم

در سینی: حداکثر ۵۰٪ پر، خم ۱۰D؛ دفن: عمق ۷۰ سانتی، خاک خشک.

پروژه های واقعی اجرا شده با کابل آلومینیوم ایرانیان کابل

برج های پارسیان تهران – صرفه جویی ۱۱.۸ میلیارد

کابل کشی ۴۵۰ واحد با NAYY ۴×۲۵؛ تأیید نظام مهندسی؛ وزن ۶۲٪ کمتر = آسانسور کوچک تر.

بیمارستان امام رضا مشهد

NA2XY زره دار برای موتورخانه؛ عمر ۴۰ سال؛ صرفه جویی ۱۸ میلیارد.

شهرک صنعتی کاوه اصفهان

A2XY فشار متوسط؛ ۴۲ کارگاه؛ تحویل فوری بدون تأخیر.

چرا ایرانیان کابل اصفهان انتخاب اول مهندسان و پیمانکاران در ۱۴۰۴ است؟

تنها تولیدکننده ۱۰۰٪ آلیاژ ۸۰۰۰ در ایران

خط تولید کامل با ماشین آلات آلمانی؛ ظرفیت ۵۰۰۰ تن سالانه.

روکش XLPE سه لایه با استاندارد ABB

ضخامت ۱.۲ mm؛ تست ۵۰۰۰ ساعت UV.

مشاوره فنی رایگان + محاسبه دقیق پروژه

نرم افزار اختصاصی؛ بازدید رایگان سایت.

نتیجه گیری: زمان تغییر فرا رسیده است

با توجه به شرایط بازار و نیاز پروژه های ساختمانی و صنعتی، سال ۱۴۰۴ نقطه عطفی در گذار از کابل های مسی به کابل های آلومینیومی مهندسی شده است. کابل آلومینیوم با آلیاژ سری ۸xxx و روکش XLPE نه تنها از نظر عملکرد الکتریکی و حرارتی کاملاً هم سطح کابل مسی عمل می کند، بلکه با کاهش وزن، سهولت نصب و ضریب اطمینان بالا، گزینه ای هوشمندانه برای فشار ضعیف و فشار متوسط محسوب می شود. کاهش میانگین ۶۰ درصدی هزینه خرید در کنار عمر مفید بیش از ۴۰ سال، این نسل جدید کابل ها را به انتخاب برتر مهندسان، پیمانکاران و کارفرمایانی تبدیل کرده است که به دنبال کنترل هزینه بدون کاهش کیفیت هستند.

اگر قصد دارید پروژه خود را با استانداردهای روز، ایمنی بالا و هزینه تمام شده بهینه پیش ببرید، مجموعه ایرانیان کابل اصفهان کنار شماست. از مشاوره تخصصی تا محاسبه رایگان سطح مقطع و ارائه بهترین پیشنهاد فنی، همه چیز برای یک انتخاب مطمئن فراهم است. همین امروز تماس بگیرید و یک تصمیم اقتصادی و هوشمندانه برای پروژه تان بگیرید. برای دریافت لیست قیمت سیم و کابل کلیک کنید.